Dziś nauka oferuje nam różnorodne metody pozyskiwania wiedzy, kształtowania umiejętności i zdobywania kompetencji. Jest to tak naprawdę wybór pozorny. Wiele osób nie potrafi uczyć się efektywnie lub wybiera znane i być może dziś już nieprzystające metody. W Polsce wciąż system dawnej, pruskiej szkoły jest silnie ugruntowany. Na szczęście zarówno uczniowie, jak i nauczyciele szukają innych dróg, by pozyskiwać wiedzę lepiej, ale i w przyjemniejszy sposób. W dzisiejszym artykule pochylimy się nad nowoczesną myślą edukacyjną, wskazując popularne formy uczenia się.
Przede wszystkim – samodzielność
Niewątpliwie współczesna neurodydaktyka mówi o tym, że efektywna nauka wynika nie tyle z biernego przyswajania wiedzy, co z aktywnego uczestniczenia w procesie uczenia się. Samodzielność myślenia pełni tu niebagatelne znaczenie. Jednak nie oznacza to, że zajęcia z nauczycielem stają się bezużyteczne. Współczesny pedagog powinien inspirować, wspierać, wskazywać kierunki – słowem dostarczyć wszystko, by uczeń mógł samodzielnie sformułować wniosek. Warto choć wspomnieć o platformach edukacyjnych, które oferują wsparcie w rozwiązywaniu zadań, np. z fizyki: https://www.zadania.pl/fizyka/ksiazka/26/spotkania-z-fizyka-7. Uczeń znajduje tam bazę wiedzy, którą może wykorzystać do samodzielnej nauki, przygotowania się do egzaminu itp. Praca z materiałem online ogranicza rolę nauczyciela na rzecz samodzielności i odpowiedzialności za własne uczenie się.
Samodzielna nauka sprawia, że sukcesy edukacyjne stają się dla ucznia niezwykle cenne, gdyż wynikają z jego umiejętności i włożonej w naukę pracy. Nawet małe zwycięstwa na tym polu mogą budować pewność siebie, motywować do dalszych działań. Co jeszcze osiągamy, przekierowując proces uczenia się na samego zainteresowanego? To także biologiczne sukcesy, gdyż podczas samodzielnego wnioskowania uruchamiamy sieć połączeń nerwowych, a także tworzymy nowe połączenia, usprawniając pamięć, pracę mózgu i rozwijając swoje kompetencje.
Myślenie krytyczne we współczesnej edukacji
Samodzielna nauka łączy się naturalnie z samodzielnością wnioskowania i bacznego obserwowania rzeczywistości. Dlatego tak popularne okazują się ostatnio techniki rozwijające krytyczne myślenie. Oczywiście nie należy mylić tego pojęcia z krytykanctwem, wyrażaniem jedynie negatywnej opinii. Krytyczne myślenie to wnioskowanie oparte na uważności, logice, uporządkowaniu i szerokich kompetencjach z różnych dziedzin. Co zyskują uczniowie, którzy ćwiczą krytyczne myślenie?
- uczą racjonalnego reagowania na codzienne, ale i niespodziewane sytuacje,
- pozwalają stawiać ważne i wnikliwe pytania,
- uczą odróżniania faktów od opinii,
- uwrażliwia na perswazję i manipulację,
- pomaga planować.
Co więcej, ta metoda oparta na samodzielnym wnioskowaniu pomaga w efektywnej nauce. Odrzucając fake newsy, nierzetelne informacje, optymalizujemy czas poświęcony na pozyskiwaniu nowych umiejętności.
Metody oparte na komunikacji
Nowoczesne metody nauki nie tylko powinny rozwijać myślenie krytyczne czy umiejętności w ramach STEAM. To także rozwój kompetencji miękkich, komunikacyjnych, które jednocześnie sprawiają, że uczymy się efektywnie. To przede wszystkim wszelkie formy dyskusji panelowych, debat, w tym popularnej debaty oksfordzkiej. Pozyskujemy wiedzę od innych, co wydaje się dla wielu osób, zwłaszcza dla „słuchaczy”, którzy właśnie poprzez rozmowę i inspirację najlepiej przyswajają wiadomości. Warto nadmienić, że tego rodzaju spotkania edukacyjne powinny zakończyć się wnioskami, syntezą. Nie wystarczy wymieniać się doświadczeniami i wiedzą, ale również ją przetworzyć, np. w formie kreatywnej notatki czy mapy myśli.
