Kupując towar lub zamawiając usługę, konsument często zobowiązany zostaje do wpłacenia części określonej w umowie kwoty, przed jej wykonaniem. W języku polskim często spotykamy się z pojęciami: przedpłata, zaliczka oraz zadatek. Powyższe wydają się być synonimami i często bywają używane zamiennie. Jak jest naprawdę?
Czym jest przedpłata?
Według wydawnictwa naukowego PWN, jest to „określona suma pieniędzy, stanowiąca część ceny towaru, wpłacana z góry w celu uzyskania gwarancji jego zakupu w określonym terminie”. Jest to swoiste zabezpieczenie zarówno dla usługodawcy, który dzięki wpłaconej kwocie ma gwarancję, że po wykonaniu przedmiotu umowy zostanie on odebrany, oraz dla zamawiającego, że wykonawca wywiąże się z zawartej umowy. Przedpłata jest zatem potwierdzeniem dokonanych, między stronami ustaleń. Stanowi część kwoty umowy określonej w umowie, więc po jej wykonaniu, należność główna zostaje pomniejszona o kwotę wpłaconej przedpłaty. To czy przybierze ona formę zaliczki czy zadatku, zależy od woli stron i powinno być ustalone przed dokonaniem wpłaty. Czym różnią się obydwa terminy oraz dlaczego wciąż nie znamy różnicy między nimi?
Charakterystyka zadatku jako formy przedpłaty
Artykuł 394 §1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 Nr 16 poz. 93) stanowi, że „W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.” Przepisy konkretnie definiują kwestię zadatku. Najważniejsze jest to, aby zapis w umowie dotyczący zadatku był bezspornie i rzetelnie opisany, a jego zastrzeżenie w umowie staje się skuteczne dopiero w momencie wpłacenia określonej sumy pieniędzy.
Kwestię ewentualnego rozliczenia zadatku wpłacającemu doprecyzowuje § 2 wyżej wymienionej ustawy ” W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi”. W sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron, wpłacona kwota winna zostać zwrócona wpłacającemu. Kiedy stroną winną rozwiązania umowy jest wpłacający, otrzymujący ma prawo zatrzymać pieniądze, jak również domagać się zadośćuczynienia na zasadach ogólnych, natomiast gdy winnym jest pobierający zadatek winien on zwrócić wpłaconą kwotę. Wpłacający może również zażądać podwojenia tej kwoty w ramach zadośćuczynienia. Kiedy jednak obie strony wywiążą się z podpisanej umowy, kwota wpłacona jako zadatek, zaliczona zostaje jako część kwoty wynikającej z podpisanej umowy.
Czym jest zaliczka?
Kwestia tej formy przedpłaty nie jest jednoznacznie określona w przepisach prawa. Jest to część kwoty głównej, wynikającej z zawartej umowy, wpłacona przez zamawiającego w momencie zawarcia umowy. W wielu miejscach jest ona postrzegana jako pierwsza rata. W przypadku rozwiązania umowy zaliczka winna zostać zwrócona wpłacającemu. W przypadku kiedy niedotrzymanie warunków umowy nastąpiło po stronie wpłacającego, ma on prawo wystąpić z wnioskiem o zwrot wpłaconej kwoty. Drugiej stronie przysługuje w tej sytuacji wystąpienie o odszkodowanie za niedotrzymanie warunków umowy na zasadach ogólnych.
Która forma przedpłaty jest lepsza dla stron zawierających umowę?
Wszystko zależy od tego czym kierują się strony zawierające umowę. Zarówno zaliczka jak i zadatek stanowią pewne zabezpieczenie rzetelnego wykonania umowy. Należy pamiętać, że każda z dwóch form przedpłaty pociąga za sobą inne skutki prawne. W przypadku rozwiązania umowy lub nie wywiązania się warunków umowy, kwestia zwrotu wpłaconej przedpłaty podlega odrębnym regulacją i zależne jest od konkretnej sytuacji.
Decydując się na zawarcie umowy, w ramach której wymagana jest którakolwiek z przedpłat, należy zapoznać się z różnicami i konsekwencjami prawnymi, które ciążą na nas w przypadku nie wywiązania się z zapisów umowy przez którąś z jej stron. Nieznajomość podstawowych przepisów prawa, niezbędnych w toku zawieranych umów może sprawić, że któraś ze stron stanie się ofiarą oszustwa. Dlatego przed zawarciem jakiejkolwiek umowy czytajmy ją dokładnie.
Więcej o przedpłacie przeczytasz na stronie http://oknotest.pl/artykuly-tematyczne/przedplata-zaliczka-zadatek
